สิบตำรวจเอก ปัญญา คำราบ บรรจุเป็นข้าราชการตำรวจเมื่อวันที่ 1 พฤศจิกายน พ.ศ. 2555 สังกัดสถานีตำรวจนครบาลยานนาวา ต่อมาได้ย้ายมาสังกัดสถานีตำรวจนครบาลลุมพินี[39] ก่อนย้ายมาดำรงตำแหน่งที่สถานีตำรวจภูธรนาวังเมื่อวันที่ 30 มิถุนายน พ.ศ. 2562[40]

แหล่งข่าวระบุว่า ปัญญามีปัญหากับคู่รักของเขาที่ไม่ย้ายถิ่นตามมาด้วย นับจากนั้น ปัญญาเริ่มมีพฤติกรรมที่ยุ่งเกี่ยวกับยาเสพติดและแสดงอารมณ์ฉุนเฉียว พลตำรวจตรี ไพศาล ลือสมบูรณ์ โฆษกตำรวจภูธรภาค 4 ให้สัมภาษณ์กับพีพีทีวีว่าผู้ก่อเหตุมักมีปัญหากับผู้บังคับบัญชาและชาวบ้าน[1] ส่วนเอกสารของกองบัญชาการตำรวจนครบาล ต้นสังกัดเดิมของปัญญา ระบุว่าเขาเป็นคนเก็บตัว ไม่ค่อยพูดคุยกับใคร และชอบเล่นปืน[39] ส่วนญาติเปิดเผยว่า เขาเคยเป็นเด็กเรียนดี เล่นดนตรีและทำกิจกรรมสร้างสรรค์ ไม่ได้ยุ่งเกี่ยวกับยาเสพติดมาตั้งแต่สมัยมัธยม[32]

ในวันที่ 20 มกราคม พ.ศ. 2565 ปัญญาถูกเจ้าหน้าที่ตำรวจสืบสวนจับหลังได้รับแจ้งพฤติการณ์อันเกี่ยวข้องกับยาเสพติด[41] มติชนรายงานว่าในระหว่างการควบคุมตัวของเจ้าหน้าที่ตำรวจหลังถูกจับกุมในคดียาเสพติด เขายอมรับว่าเริ่มเสพยาเสพติดตั้งแต่ตอนเรียนในระดับมัธยมศึกษา[42] จากการถูกจับกุมในคดีดังกล่าว ตำรวจภูธรจังหวัดหนองบัวลำภูได้มีคำสั่งให้ปัญญาออกจากราชการ[40][43]

หลังเกิดเหตุมารดาของผู้ก่อเหตุเปิดเผยว่าบุตรเป็นบัณฑิตนิติศาสตร์เกียรตินิยมจากมหาวิทยาลัยรามคำแหง ก่อนเกิดเหตุยังมาบอกลาด้วยประโยค "แม่ ขอโทษ ป่านนี้ผมยังไม่ได้ตอบแทนพระคุณของแม่เลย" นอกจากนี้ยังบอกว่าแฟนสาวที่เสียชีวิตด้วยกันเป็นแฟนใหม่ที่เพิ่งคบหากันได้ 2–3 ปี ส่วนลูกนั้นเป็นลูกติดของแฟนสาว[44] แฟนสาวคนล่าสุดนั้นเป็นแม่หม้ายลูกติดเคยทำงานร้านคาราโอเกะ[32]

แรงจูงใจ

พลตำรวจโท พิศาล มุขแจ้ง อดีตหัวหน้าภาควิชาอาชญาวิทยา โรงเรียนนายร้อยตำรวจ กล่าวว่า ความเครียดจากการถูกให้ออกจากราชการอาจเป็นแรงจูงใจให้ก่อเหตุ และตั้งข้อสังเกตถึงการกราดยิงในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กซึ่งไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับผู้ก่อเหตุ[45] พลตำรวจเอก ต่อศักดิ์ สุขวิมล รองผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ เสนอว่าผู้ก่อเหตุเลือกโจมตีไปที่เป้าหมายอ่อนแอ (soft target) และกล่าวว่า เนื่องจากผู้ก่อเหตุส่วนใหญ่ถูกวิสามัญฆาตกรรม เช่นเดียวกับกรณีนี้ การนำตัวผู้ก่อเหตุมาศึกษาจึงไม่สามารถทำได้[46] พลตำรวจตรี ไพศาล ลือสมบูรณ์ โฆษกกองบัญชาการตำรวจภูธรภาค 4 ให้ความเห็นไปในทิศทางเดียวกันกับต่อศักดิ์โดยกล่าวว่า "[...] คนร้ายเล็งว่าเป้าหมายอ่อนแอ ก่อเหตุสำเร็จง่าย" และ "เบื้องต้น สาเหตุมาจากเครียดอยากระบาย เก็บกด เคียดแค้นจากการถูกไล่ออกจากราชการ ประกอบกับที่ผ่านมามีอาการหลอนยาจากการเสพยาบ้า"[47]

อย่างไรก็ตาม พันตำรวจโท กฤษณพงค์ พูตระกูล ผู้ช่วยอธิการบดีและประธานกรรมการคณะอาชญาวิทยาและการบริหารงานยุติธรรม มหาวิทยาลัยรังสิต มองว่าความเครียดและการเสพยาเสพติดเป็นปูมหลังของผู้ก่อเหตุ แต่ยังต้องวิเคราะห์หาสาเหตุกระตุ้นทำให้ลงมือต่อไป เพราะเป็นการก่อเหตุกับผู้ไม่มีส่วนเกี่ยวข้อง เขายังมองว่าผู้ก่อเหตุอาจไม่ได้คิดฆ่าตัวตายตั้งแต่แรกเพราะมีการเผารถตัวเองซึ่งเป็นการทำลายหลักฐาน[48]

พลตำรวจตรี สุพิศาล ภักดีนฤนาถ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อ พรรคก้าวไกล และอดีตผู้บังคับการกองปราบปราม ตั้งข้อสังเกตว่าการกลั่นแกล้งบุตรของผู้ก่อเหตุ อาจเป็นแรงจูงใจอย่างหนึ่ง[49] อีสานเรคคอร์ดเปิดเผยบทสัมภาษณ์คนใกล้ชิดของปัญญา ที่เชื่อว่าการที่เขาถูกให้ออกจากงานและถูกคนในท้องถิ่นตั้งคำถามถึงภูมิหลังของแฟนใหม่ทำให้คิดมาก และก่อนหน้านี้ผู้ก่อเหตุไม่ให้ลูกไปสถานเลี้ยงเด็กที่เกิดเหตุมา 1 เดือนแล้วเพราะโดนล้อว่าไม่ใช่ลูกแท้ ๆ นอกจากนี้ปัญญายังรู้สึกอึดอัดกับคำถามว่าเขามียาเสพติดจริงหรือถูกกลั่นแกล้ง[32]